ارزیابی ریسک های توسعه فناوری در لایه های مختلف نقشه راه فناوری (مورد مطالعه: مته های حفاری)

بومی سازی فناوری‌های پیشرفته و راهبردی صنعت نفت و گاز یکی از اولویت‌های کلیدی صنعت نفت کشور در طول یک دهه اخیر بوده است. از آنجاییکه هزینه‌ی توسعه فناوری در بخش تجهیزات صنعت نفت بسیار زیاد است، شناسایی انواع ریسک‌های موجود در این پروژه‌ها بسیار ضروری است. با این وجود، در فرآیند تدوین نقشه راه فناوری این تجهیزات کمتر به مقوله عدم قطعیت و ریسک توجه شده است. این مقاله تلاش دارد تا به ارائه چارچوبی جهت ارزیابی ریسک براساس لایه های مختلف نقشه راه فناوری بپردازد. در این راستا، پس از بررسی مطالعات پیشین و انجام مصاحبه‌های اکتشافی، 29 ریسک مهم در چهار لایه نقشه راه شامل لایه های دانش چرایی، دانش چیستی، دانش چگونگی و توانمند سازها شناسایی و طبقه‌بندی شدند. به‌منظور ارزیابی این ریسک‌ها از روش تجزیه‌و‌تحلیل عوامل شکست و آثار آن (FMEA) استفاده شد و بر اساس سه شاخص شدت تأثیرگذاری، احتمال وقوع و احتمال شناسایی، اولویت هر یک از ریسک‌ها احصا گردید. نتایج نشان می دهد که براساس لایه های نقشه راه فناوری، بالاترین میزان ریسک مربوط به لایه توانمندسازها و سپس لایه دانش چرایی است. همچنین بیشترین ریسک در لایه توانمندسازها مربوط به لزوم ارائه ضمانت‌نامه‌های با مبالغ بالا و عدم موافقت شرکت‌های بهره‌بردار با تست آزمایشی محصول داخلی می شود.